De 31 geschriften die van Tertullianus bewaard zijn gebleven, worden gedateerd tussen 197 en ca. 220 na C. en zijn allemaal in het Latijn geschreven (Tertullianus schreef ook een aantal boeken in het Grieks, maar die zijn verloren gegaan). Daarmee zijn ze het oudst bewaard gebleven Latijn-christelijke corpus aan teksten. Alleen de Acta Scilitorum,een kort martelaargeschrift, en mogelijk de Octavius, zijn ouder. Dit betekent dat Tertullianus’ boeken een unieke vindplaats zijn voor de eerste vertalingen van het Oude en het Nieuwe Testament in het Latijn. Ook laten ze zien welke bijbelse teksten en tekstgedeelten populair waren in het westelijk deel van het Romeinse Rijk. Interessant is ook de eerste toepassing van bekende en belangrijke termen uit de christelijke dogmatiek als trinitas en sanctus. De invloed van Tertullianus op latere Afrikaanse christelijke denkers als Cyprianus, Augustinus en Lactantius is daarmee substantieel geweest.
Toch is er naar verhouding weinig interesse voor Tertullianus als theoloog. Dat komt door twee factoren. Allereerst is vooral Tertullianus’ latere werk sterk beïnvloed door het montanisme. Deze charismatische stroming uit Klein-Azië die veel belang hechtte aan profetieën en de invloed van de Heilige Geest, werd in de loop van de derde eeuw tot ketterij verklaard. Als gevolg daarvan werd Tertullianus met terugwerkende kracht ook een ketter (officieel pas in de zesde eeuw). In oudere literatuur wordt nog wel eens gesteld dat Tertullianus ook zelf met de traditionele kerk gebroken heeft. Maar dat is intussen weerlegd; Tertullianus beschouwde het montanisme als volledig verenigbaar met de kerkelijke leer.
Een tweede factor die waarschijnlijk bijgedragen heeft aan de beperkte respons op Tertullianus’ werk, is het polemische karakter ervan. In elk van Tertullianus’ boeken wordt een specifieke tegenstander op de hak genomen. Als gevolg daarvan worden zijn boeken ook wel eens ingedeeld in boeken tegen Joden, boeken tegen heidenen en boeken tegen christenen die volgens Tertullianus verkeerde ideeën en/of gewoonten hadden. Tertullianus ging al deze tegenstanders verbaal te lijf, en gebruikte alle retorische middelen uit zijn arsenaal om de positie van zijn opponent te ridiculiseren en te bestrijden. Dit levert een aandachtige lezer vaak interessante en concrete informatie op uit de sociale context van de schrijver en zijn tegenstander.
Tegelijk betekent het ook dat Tertullianus makkelijk verkeerd te begrijpen is, en dat er op basis van één uitspraak heel makkelijk een verkeerd beeld van zijn theologie kan ontstaan. Zo wordt Tertullianus nog wel eens gezien als het prototype van de christelijke vrouwenhater, waarbij er dan gewezen wordt op een uitspraak in Over de kleding van vrouwen, waar hij Eva gepassioneerd de schuld lijkt te geven van de zondeval. Zijn felheid is echter grotendeels toe te schrijven aan retorische overdrijving en zijn pogingen zijn lezers te overtuigen van de ernst van de situatie. Want in andere boeken, waar weer andere discussies spelen, geeft hij ‘gewoon’ Adam de schuld. In dezelfde categorie vallen uitspraken als ‘Wat heeft Athene met Jeruzalem te maken?’ (Geschrift tegen de ketters 7) en ‘Het is zeker, omdat het onmogelijk is’ (Over het vlees van Christus 5). Deze zinnen worden vaak aangehaald als bewijs voor Tertullianus’ vermeende anti-rationele en anti-filosofische instelling. Terwijl de inhoud van zijn boeken juist overvloedig en overtuigend blijk geeft van zijn waardering voor, en kennis van, de filosofische stromingen van zijn tijd en de cultuur waarin hij leefde. Vooral de invloed van het stoïcisme is duidelijk aanwijsbaar in zijn ideeën over de ziel en haar natuur en de ontwikkeling van de mens en de wereld in verschillende fasen. Vanwege dit polemische karakter van Tertullianus’ werk moet een lezer van zijn werk steeds voorzichtig zijn met het trekken van conclusies, en zich in plaats daarvan voortdurend afvragen ‘wie is Tertullianus’ tegenstander op dit moment?’ en ‘welk punt probeert Tertullianus hier te maken of te bestrijden?’
Biografische informatie over Septimius Tertullianus is schaars, en lang niet altijd betrouwbaar. Gelukkig valt er uit zijn boeken een heleboel af te leiden.
In Over de sluiers van maagden verwijst Tertullianus naar zichzelf als ‘Septimius Tertullianus’, terwijl titels van latere manuscripten ook wel spreken over het werk van ‘Quintus Septimius Florens Tertullianus’. Deze Tertullianus schreef zijn boeken tussen 197 en ca. 220 na C. Maar zijn geboorte- en sterfjaar zijn onbekend. Het zou kunnen dat Tertullianus kort na 220 is gestorven, maar het kan ook zijn dat hij na dat jaar gestopt is met schrijven, of dat latere boeken niet bewaard zijn gebleven. Schattingen met betrekking tot zijn geboortejaar lopen uiteen van 150 tot 170 na C. De kerkvader Hieronymus vertelt over Tertullianus dat hij erg oud geworden is, maar de betrouwbaarheid van deze informatie staat niet vast doordat Hieronymus’ informatie over Tertullianus op andere punten onjuist is.
Uit zijn boeken is af te leiden dat Tertullianus een vrij hoge sociale status had. Hij was hoog opgeleid (sprak en schreef Latijn en Grieks), leefde in luxe en bezat bijvoorbeeld slaven. Verder werd Tertullianus niet als christen geboren, maar bekeerde hij zich – waarschijnlijk op redelijk jonge leeftijd. Hij was getrouwd met een christelijke vrouw en hoewel priesters toen nog mochten trouwen, was hij (in tegenstelling tot wat in oudere informatie vaak vermeld staat) geen priester. Het is ook niet waarschijnlijk dat hij een jurist is geweest. In de Romeinse samenleving was een professionele jurist een zeer gespecialiseerd beroep, maar vergeleken met zijn tijdgenoten geeft Tertullianus geen blijk van bijzondere juridische kennis (dit in tegenstelling tot wat in oudere literatuur nog wel eens wordt beweerd).
Ten opzichte van de Romeinse samenleving lijkt hij zich ten slotte duidelijk als christen te hebben geprofileerd, ook heeft hij zich ingezet voor de maatschappelijke acceptatie van de vroeg-christelijke beweging. Tertullianus was geen voorstander van isolatie en stimuleerde de christelijke participatie aan het maatschappelijk leven. Maar wel onder bepaalde restricties! Om te bepalen wat gepast was voor christenen en wat niet, ontwikkelde Tertullianus een soort van theoretisch kader: de Wetten van de Natuur en van de Schrift moesten richtinggevend zijn. En anders dan wel eens wordt aangenomen, benadrukt Tertullianus in zowel zijn apologetische als zijn pastorale werk regelmatig zijn loyaliteit aan het Romeinse Rijk.
Tertullianus’ meest bekende boek is zonder twijfel het Apologeticum. In dit geschrift verdedigt hij het christendom en stelt hij dat beschuldigingen van incest en kannibalisme nergens op gebaseerd zijn. Volgens Tertullianus zijn christenen goede Romeinse burgers van onberispelijk gedrag. Er is niets, roept hij, wat jullie tegen ons in kunnen brengen! – behalve onze naam. Het is niet duidelijk of Tertullianus verwachtte dat zijn boek daadwerkelijk door niet-christenen gelezen zou worden. Zoals veel apologetische literatuur was ook dit boek mogelijk toch bestemd voor eigen kring.
Tertullianus heeft ook een heel aantal boeken geschreven tegen verschillende christelijke ketterijen. Meest bekend daarvan zijn waarschijnlijk de vijf boeken gericht tegen Marcion. Tegen Marcion I-V is één van de weinige bronnen met betrekking tot de theologie en stellingen van Marcion. En als bron vooral zo nuttig doordat Tertullianus regelmatig uit werk van Marcion citeert, om daarna zijn (kritische) mening te geven. Andere boeken handelen over uiteenlopende onderwerpen zoals Over de doop en Over het gebed. Er is een tweeluik bestaande uit Over de opstanding en Over het vlees van Christus, en twee boeken over de vraag of een christen wel of niet mocht hertrouwen (Aan mijn vrouw en De aanmaning tot kuisheid), een onderwerp dat Tertullianus blijkbaar nauw aan het hart lag.
