Pelagius (ca. 360 - 425), monnik van Britse afkomst, is bekend geworden door de naar hem vernoemde ‘pelagiaanse strijd’ over genade, vrije wil en erfzonde. Hij werd in 417 en 418 door twee opeenvolgende bisschoppen van Rome veroordeeld wegens ketterij. Van zijn tegenstanders zijn Hieronymus en vooral Augustinus de bekendsten. De laatste schreef een groot aantal brieven en boeken tegen het pelagianisme. Aanvankelijk was Pelagius als geestelijk raadsman een gerespecteerde figuur, totdat hij het belegerde Rome moest ontvluchten en zich in Jeruzalem vestigde. Daar raakte hij in opspraak vanwege zijn nadruk op de vrije wil en zijn (veronderstelde) loochening van Gods genade. In latere eeuwen is Pelagius vaak met Arius tot de ‘aartsketters’ gerekend, of ‘vijand van de genade’ genoemd, maar sinds de moderne tijd hebben verschillende auteurs hem willen rehabiliteren. Opvallend is dat vrij veel van zijn literaire werk bewaard is gebleven.