Lucepedia

Digitale theologische encyclopedie

131 records found
NrJaarAfkBeschrijvingVertalingen
54400f. inuis.

Preek over het geloof in onzichtbare dingen.
-
Dogmatiek- 
Ten eerste een verduidelijking hoe het geloof in onzichtbare dingen in het alledaagse leven een belangrijke rol speelt. De orde van het alledaagse leven wordt vervolgens getransponeerd naar die van het christelijke leven. Deze wordt toegelicht met behulp van de rol van de profeten en de manier waarop teksten uit de Schrift tot vervulling komen. Afsluiting met enkele aansporingen om stand te houden in het geloof. Gelovigen mogen zich gesteund weten door de ondergang van het heidendom en door de bekering van de mensen die zich bij het christendom aansluiten.

Het geloof in onzichtbare dingen / Augustinus ; vert. en ingel. door I.J. Wisse. - Zoetermeer: Boekencentrum, 1995. - ISBN: 90-239-0050-2. View
55421ench.

Handboek over geloof (c. 9-113), hoop (114-116) en liefde (117-122).
-Dogmatiek- 
Geloofsinstructie voor Laurentius: hoe moet God worden aanbeden en hoe wordt in de Schrift bepaald wat ware wijsheid is voor een mens? Het grootste gedeelte bevat een uitleg van het geloof naar de woorden van de apostolische geloofsbelijdenis als vertolking van de Schriften. Allerlei kwesties over de afzonderlijke geloofsartikelen komen aan de orde. Het werk biedt daarom een compact overzicht van Augustinus' theologische opvattingen.

Handboekje over geloof, hoop en liefde = Enchiridion ad Laurentium de fide spe et caritate / Augustinus van Hippo ; ingeleid en vertaald door T.J. van Bavel . - Leuven : Peeters, 2008. - IV, 101 p.- ISBN: 978-90-429-2021-7. View
57393Gn. litt. inp.

Onvoltooide uitleg over de letterlijke betekenis van Genesis 1.
-Exegese- 
In dit werk wordt Gn 1,1-26 behandeld naar de letterlijke of historische betekenis van de tekst. De behoefte hieraan was ontstaan na de publicatie van nr 59 Gn.adu.Man. omdat de aandacht daar vooral gericht was op de allegorische betekenis van de schrifttekst.

Onze wereld in wording. Beschouwingen bij de bijbelse scheppingsverhalen [De Genesi aduersus manichaeos. De Genesi ad litteram libur unus inperfectus] / Aurelius Augustinus; ingeleid, vertaald en van aantekeningen voorzien door Leo Wenneker, Sander van der Meijs en Hans van Reisen. - Budel: Damon, mei 2016. 200 p. ISBN: 9789460362224 hb. View
58401Gn. litt.De letterlijke betekenis van Genesis 1-3, twaalf boeken.
-
Exegese- 
Uitleg van Gn 1,1-3,24, nadrukkelijk beperkt tot de letterlijke of historische betekenis van de tekst. In zijn Nalezingen toont Augustinus zich niet enthousiast over het resultaat: er is meer gezocht dan gevonden. Van het gevondene is maar weinig bewezen. Het overige is zo geformuleerd alsof het nog onderzocht moet worden (retr. 2,24). Het commentaar is als volgt over de verschillende boeken verdeeld: boek 1 over Gn 1,1-5; boek 2 over Gn 1,6-19; boek 3 over Gn 1,20; boek 4 over Gn 2,1 en volgt een kwestie over Gn 1,5; boek 5 over Gn 2,4-6; boek 6 over Gn 2,7; boek 7 eveneens over Gn 2,7; boek 8 over Gn 2,8-9; boek 9 over Gn 2,18; boek 10 over de oorsprong van de zielen; boek 11 over Gn 2,25; boek 12 over het paradijs en de verschillende soorten aanschouwingen.
View
59389Gn. adu. Man.

Uitleg van Genesis 1-3 tegen de manicheeërs, twee boeken.
-Antimanicheïsch, Exegese-
De boeken zijn nadrukkelijk tegen de manicheeërs geschreven ter verdediging van de canoniciteit van het Oude Testament. In boek 1 uitleg over Gn 1,1-2,3. In boek 2 uitleg over Gn 2,4-3,24. Hoofdzakelijk uitleg volgens de allegorische beginselen. Aan het einde van het tweede boek uiteenzetting over enkele verschillen tussen manicheïsche en katholieke opvattingen.

Onze wereld in wording . Beschouwingen bij de bijbelse scheppingsverhalen. [De Genesi aduversus manichaeos & De Genesi ad litteram liber unus imperfectus] / Aurelius Augustinus; ingeleid, vertaald en van aantekeningen voorzien door Leo Wenneker, Sander van der Meijs en Hans van Reisen. - Budel: Damon, mei 2016. 200 p. ISBN: 9789460362224 hb. View
60387geom.De meetkunde.
-Exegese- 
Zie nr 63 gramm.
View
61418Emer.In gesprek met de donatistische bisschop Emeritus van Caesarea in Mauretanië.
-Antidonatistisch-
Verslag van de ontmoeting tussen Augustinus en Emeritus op 18 september, waarbij Emeritus wordt uitgedaagd om zich over de resultaten van de synode in 411 uit te spreken.

View
62417gest. Pel.

De gebeurtenissen rond Pelagius.
-Antipelagiaans- 
Verslag van de synodehandelingen te Diospolis in Palestina in 415, waar Pelagius door veertien katholieke bisschoppen werd verhoord en van ketterij werd vrijgesproken, terwijl in het verslag wordt aangetoond dat het onderricht van Pelagius niet als katholiek kan worden beschouwd. Het werk is opgedragen aan Aurelius, bisschop van Carthago.

View
63387gramm.De grammatica (Regulae) (Ars breviata) 
-Leerboek- 
Dit geschrift maakt deel uit van een onvoltooid gebleven project van de disciplinarum libri waarbij Augustinus zich had voorgenomen de verschillende artes uiteen te zetten. In dit boek over de grammatica worden de Latijnse taalregels beschreven.
View
64418gr. et pecc. or.

De genade van Christus en de erfzonde, twee boeken.
-
Antipelagiaans- 
Tegen de opvattingen van Pelagius en Caelestius. Boek 1 gaat over Christus' genade en in het bijzonder over de vraag of de genade ook kan worden teruggevonden in de natuur en het vrije wilsbesluit van een mens, of alleen in de wet en het onderricht. Boek 2 gaat over erfzonde en kinderdoop. De pelagianen ontkennen de erfzonde en daarmee de noodzaak van de kinderdoop.

View
65426gr. et lib. arb.

De genade en de vrije wilskeuze.
-Antipelagiaans- 
De goddelijke genade en de menselijke vrije wilskeuze staan niet tegenover elkaar. Genade wordt niet vanwege goede werken in een mens uitgestort, maar zij kunnen er wel een uitdrukking van zijn. Genade wordt evenmin verstrekt vanwege de wil tot goede werken.

View
66412gr. t. nou.De genade van het Nieuwe Testament.
-Exegese- 
Brief aan Honoratus over vijf uitlegkundige problemen van het Nieuwe Testament. 1. Over de betekenis van Ps 21 (22),2 in Mt 27,46 en Mc 15,34. 2. Over Ef 3,17. 3. Over de vijf verstandige en vijf dwaze bruidsmeisjes in Mt 25,2. 4. Over de betekenis van de duisternis buiten in Mt 25,30. 5. Over Joh 1,14 over het vleesgeworden Woord van God.
View
67428haer.

Ketterijen.
-Apologetiek- 
Tegen de opvattingen van alle ketterijen die aan Augustinus bekend waren. Geschreven op verzoek van Quodvultdeus, bedoeld als naslagwerk en hulpmiddel voor clerici en leken bij de verdediging van het katholieke geloof in Noord-Afrika.
Onder de nummers 1-57 een opsomming van de ketterijen volgens een bestaand overzicht van Epiphanius. Onder de nummers 58-80 stromingen die niet bij Epiphanius staan vermeld, maar ontleend werden aan een overzicht van Filastrius. Onder de nummers 81-88 groeperingen die Augustinus aan andere bronnen heeft ontleend. Aan het uitwerken van het tweede boek is Augustinus niet meer toegekomen. Hij had zich voorgenomen daarin allerlei wezenlijke zaken over ketters in het algemeen te beschrijven.

Ketters en scheurmakers [de haeresibus] / bezorgd, vertaald en toegelicht door Joke Gehlen-Springorum en Vincent Hunink. - Budel : Damon, 2009. - 142 p. - ISBN: 978-90-5573-931-8. - Latijn-Nederlandse parallel tekst. View
680c. Hill.Tegen Hilarus. View
69387imm. an.De onsterfelijkheid van de ziel.
-
Filosofie- 
Ontstaan doordat de beantwoording van de vraag naar de onsterfelijkheid van de ziel in het tweede boek van nr 120 sol. niet werd afgerond. Hoofdthema's zijn de verbanden tussen de eeuwigheid, de waarheid, de ziel, het verstand, het zijn, de substantie, het lichaam, de veranderlijkheid en het niets. Augustinus toont zich over dit werk niet tevreden (Vgl. retr. 1,5): kort, verwrongen en onhelder van karakter, vermoeiend om te lezen en onduidelijk van doelstelling.
De immortalitate animae van Aurelius Augustinus / vert. en van comm. voorzien door Cornelia Wilhelmina Wolfskeel. - Utrecht 1973. - p. 52-238. View
70400inq. Ian.

Antwoord op vragen van Januarius (ep. 54-55).
-Liturgie- 
Hoe te handelen bij verschillen tussen de plaatselijke kerken in liturgische gebruiken en in de sacramentenbediening, het onderhouden van de liturgische feestdagen, de vastenpraktijken en de viering van de eucharistie. De tweede brief vooral over kerkelijke riten: welke moeten als ongeoorloofd worden afgeschaft? Januarius vraagt Augustinus over het geheim van de sabbat, de veertigdaagse vasten, de voetenzalving en andere kerkelijke gebruiken rond de liturgische zangpraktijken.

In antwoord op uw vragen : Augustinus' brieven aan Januarius [Ad inquisitiones Ianuarii libri duo (= Epistulae 54-55)] / Aurelius Augustinus ; vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Ben Bongers, Joost van Neer, Martijn Schrama, Anke Tigchelaar. - Budel : Damon, 2009. - 174 p. - ISBN: 978-90-5573-930-1. - Latijn-Nederlandse paralleltekst. View
71407Io. eu. tr.

124 Verhandelingen over het Johannesevangelie.
-Exegese- 
Een doorlopend vers-voor-vers commentaar op het gehele evangelie volgens Johannes. In later onderzoek is vastgesteld dat de numerieke volgorde van de verhandelingen niet dezelfde is als de chronologische: de verhandelingen zijn later door Augustinus in de volgorde van de evangelietekst gerangschikt.

Geef mij te drinken : Verhandelingen 1-23 over het Johannesevangelie. = In Iohannis euangelium tractatus / Aurelius Augustinus ; ingeleid, vertaald en van aantekeningen voorzien door Hans Tevel en Hans van Reisen. - Budel : Damon, 2010. - 478 p. - ISBN: 978-90-5573-974-5. - € 49,90 Brood om van te leven: Verhandelingen 24-54 over het Johannesevangelie [In Johannis euangelium tractatus] / Aurelius Augustinus; ingeleid, vertaald en van aantekeningen voorzien door Hans Tevel en Hans van Reisen. Budel: Damon, september 2017. ISBN: 9789463401012. 488 pag. met stofomslag en leeslint. € 49,90. View
72426adu. Iud.De verhouding met de joden.
-
Apologetiek- 
Een preek voor christenen als toerusting in de omgang met de joden en de omgang met joodse invloeden op de kerkgemeenschap. Pleidooi voor een geestelijke uitleg van de tora.
Provocatie, Augustinus' preek tegen de Joden : Theologisch essay / Wessel H. ten Boom. - Kampen : Kok, 2006. - 408 p. ; 24 cm. - ISBN: 90-435-1261-3. - p. 26-46. View
73421c. Iul.Reactie op Julianus van Aeclanum, zes boeken.
-Antipelagiaans-
Boek 1 verdedigt de katholieke opvattingen over de erfzonde als weergegeven in nr 88 nupt. et conc. tegenover Julianus, die in een geschrift van vier boeken Augustinus van repliek had gediend. De verdediging stoelt op gezagvolle uitspraken van Basilius en Johannes Chrysostomus, op wie de tegenpartij zich meent te kunnen beroepen. Aan het eind van dit boek beticht Augustinus de tegenpartij van manicheïsche invloeden. Boek 2 weerlegt pelagiaanse opvattingen met behulp van gezagvolle uitspraken van tien bisschoppen: Irenaeus, Cyprianus, Reticius, Olympius, Hilarius, Gregorius van Nazianze, Ambrosius, Basilius, Johannes van Constantinopel en Innocentius met enkele andere priesters en onderlegde personen als Hiëronymus. Boek 3 weerlegt het eerste boek van Julianus. God heeft de mens goed geschapen. De menselijke begeerte is echter slecht, waardoor het vlees in spanning leeft met de geest. Niettemin kan dit kwaad op goede wijze worden aangewend door kuisheid of onthouding. Dit kwaad is niet van God afkomstig, maar is uit Adam ontstaan en van hem aan ons overgeleverd. Christus bracht echter verzoening tot stand. In boek 4 een reactie op het tweede boek van Julianus. Daarin aandacht voor de vraag of de deugden van ongelovigen als waarachtig kunnen worden beschouwd en of de begeerte een kwaad is.Boek 5 bevat een reactie op het derde boek van Julianus. Aan de orde komen het verband tussen de gevolgen van de erfzonde en het sacrament van de wedergeboorte, de relatie tussen de voorbestemden ten heil en de verworpenen, de uitleg van 1 Tess 4,4 en de rol van de begeerte tussen Maria en Jozef rond het geheim van Gods menswording. Boek 6 gaat ten slotte in op het vierde boek van Julianus. De rechtmatigheid van de kinderdoop wordt onderkend en gestaafd met schriftuurlijke argumenten uit Paulus' brieven aan de Romeinen en aan de Korinthiërs. Verder komen de rol en de gevolgen van de erfzonde bij pasgeborenen aan de orde en wat door het sacrament van de doop wordt teweeggebracht. De begeerte wordt in elk geval niet weggenomen. Ten slotte een weerlegging van de schriftuurlijke argumenten van Julianus uit Paulus en Ezechiël.
View
116394s. dom. m.

De bergrede, twee boeken.
-Exegese- 
In boek 1 een uitleg van Mt 5,1-48 over barmhartigheid; in boek 2 uitleg van Mt 6,1-7,28 over reiniging van het hart. In de bergrede van Jezus ziet Augustinus een korte samenvatting van de richtlijnen voor een volmaakt christelijk leven.

Het huis op de rots : verhandeling over de bergrede / Aurelius Augustinus ; vert. en ingel. door Leo Wenneker en Hans van Reisen. - Budel: Damon, 2012 (4de dr). - ISBN: 978-90-5573-579-2. - 232 p. ; 23 cm. View
Export: